Yaban Film Festivali

Türkiye’ye Endemik Türler

Türkiye, endemik türler, yani dünyada sadece bir bölgede bulunan türler, özelinde düşünüldüğünde de öne çıkmaktadır. Endemizm canlıların hareket kabiliyetiyle doğrudan ilişkilidir. Hareket kabiliyeti düşük canlılarda daha sık görülür. Büyük memeli ve kuşlar gibi uzun mesafeler kaydedebilen tür gruplarında endemizm oranı düşüktür. Hareket kabiliyetleri göreceli olarak zayıf olan veya çeşitli bariyerlerle hareketleri kısıtlanan canlılar bulundukları bölgeye uyum sağlayacak özellikler geliştirir ve yaşadıkları alana özelleşirler. Bu özelleşmeler sonunda o türlerin endemik olmasına neden olur.

Türkiye’de yaşayan memeli türlerinden 10 tanesi Türkiye’ye endemiktir. Bu türler coğrafi izolasyonla sınırlı bir bölgelerde dağılım gösterir.

Türkçe İngilizce Latince
Arısıpası Jackass Shrew Crocidura arispa
Toros Yer Sincabı Taurus Ground Squirrel Spermophilus taurensis
Anadolu Tarla Faresi Anatolian Vole Microtus anatolicus
Doğramacı Tarla Faresi Doğramaci’s Vole Microtus dogramacii
Silifke Dikenli Faresi Anatolian Spiny Mouse Acomys cilicicus
Kaya Yediuyuru Woolly Dormouse Dryomys laniger
Chionomys stekolnikovi*
Microtus lydius*
Talpa hakkariensis*


*: Nispeten yeni olan bu türlerin Türkçe ve İngilizce isimleri literatürde geçmiyor.

Türkiye’de yaşayan endemik bir kuş türü yoktur ancak Anadolu sıvacısı (Sitta krueperi, Krüper’s nuthatch) endemiğe yakın bir türdür. Türkiye dışında Gürcistan ve Ermenistan ile Yunanistan’ın Midilli Adası’nda sınırlı bir dağılımı vardır.

Endemizm oranı diğer tür gruplarında daha yüksektir. 3500’e yakın endemik bitki türü ile Türkiye’de kayıt altına alınmış bitki türlerinin endemizm oranı % 30’dan fazladır. Kelebek türlerinin ise 45’i endemiktir ve endemizm oranı yaklaşık %12’dir. 370’in üzerindeki tatlı su balıklarının ise 154’ü endemiktir ve endemizm oranı yaklaşık %42’dir.